Presteren onder druk op olympisch niveau, wie wil dat niet ??!!

Wie wil weten hoe je op de werkvloer effectiever en vrijer kunt zijn, kan veel leren van topsporters. Omdat topsporters er een spelletje van maken om te winnen hebben ze er baat bij om goed te leren omgaan met faalangst. In plaats van die te negeren en weg te stoppen met zinnetjes als ‘ik moet me niet aanstellen’ of ‘breek er nou maar gewoon door heen’, heeft de topsport faalangst juist serieus genomen. Om de eenvoudige reden dat je faalangst veel beter kunt begrijpen en leiden als je goed kijkt waar faalangst uit bestaat en wat wél werkt om faalangst het hoofd te bieden. Negatieve gedachten zorgen ervoor dat je ademnood creëert. Door te denken ‘Dit is heel moeilijk!’ of ‘Ben ik eigenlijk wel goed genoeg?’ ga je hoger ademen. Op de cruciale momenten heb je geen tijd om lang stil te staan of een andere mindset aan te nemen. Op de cruciale momenten, zo weet elke topsporter, gaat het om die ene milliseconde en moet je er stáán. 

Topsporters die niet getraind zijn in het sturen van hun aandacht maken in die milliseconde dan natuurlijk geen schijn van kans. Op de cruciale momenten gaan je benen trillen of krijg je last van spanning op je maag, zijn er de angstige gedachten en die akelige versnelde ademhaling. En wanneer je een topprestatie moet leveren, om het even in een vergadering, een meeting of om het olympisch goud, moet je echt diep en laag kunnen ademen. Dat brengt de mind in rust en geeft het lichaam het signaal aan je brein: veilig hier, doe je ding!

Die uitgangssituatie willen we natuurlijk allemaal wanneer we voor een groot publiek staan om de nieuwe plannen voor te leggen of wanneer we met een team een goeie start willen maken voor een project wat er toe doet. Dan zitten trillende handen, ‘vlekken in je nek’ en angstige gedachtes alleen maar in de weg. In de topsport en de bewegingswetenschappen is veel onderzoek gedaan naar faalangst. De voetballers van Feijenoord, darter Raymond van Barneveld en schaatser Kjeld Nuis bijvoorbeeld, ze krijgen allemaal hulp van sportpsychologen. Kunnen presteren onder druk is voor hen juist een voorwaarde om te kunnen winnen. Van de topsport en bewegingswetenschappers kunnen we daarom veel leren. Deze wetenschappen hebben ons in de laatste decennia nieuwe inzichten gegeven in wat er gebeurt als het menselijk brein ‘dichtklapt’ op het moment suprême. 

De Amerikaans psycholoog Sian Beilock liet bijvoorbeeld al in 2008 enkele tientallen golfers in een MRI-scanner plaatsnemen aan de universiteit van Chicago. Ze kregen de opdracht zich voor te stellen dat ze op de golfbaan stonden en een simpele bal moesten slaan waarmee ze een geldbedrag konden winnen. Bij sommige golfers werd de pre-frontale cortex veel actiever dan bij anderen. Dit gebied in de voorhersenen is vooral betrokken bij analytische denkprocessen (hoe moet ik mijn arm ook alweer houden) en bij het mijmeren over de toekomst (als ik nu mis, verdien ik geen geld). Wat bleek? De golfers waarbij de prefrontale cortex overactief was als ze aan golf dachten, presteerden op de baan minder goed door faalangstige piekergedachten.

Zulke piekermomenten kunnen ons dus behoorlijk in de weg zitten en er voor zorgen dat we onder de maat presteren. Wanneer we dat meemaken denken we vervolgens zelfs dat onze piekergedachtes ook nog kloppen: ‘Zie je wel, ik kan dit niet goed’ of ‘Zie je wel, ik kan er niks van, mij lukt dit gewoon niet’.

Waarschijnlijk wordt dit gebied in onze hersenen aangezet wanneer we een beroep doen op ons werkgeheugen, iets uitvoeren wat je al kunt. Of daarover denken. Sian Beilock: met drang naar controle in je hoofd, verstoor je een vloeiende beweging die al in je werkgeheugen zit.

Maar wat moet je doen om faalangst te voorkomen, om vloeiend te presteren?

Faalangst kan je zodanig in de weg zitten dat je veel vaker en grotere angstige gedachtes hebt of dat hoe dan ook belemmerende gedachtes je in de weg zitten om te presteren. Laat staan prachtig te excelleren. Faalangst kan je echt naar de keel vliegen, je gaat zweten, trillen en hoog ademen. En als je zoiets een keer is overkomen blijf je er bang voor. Overigens hoeft het je niet te overkomen, het je alleen maar voorstellen dat je zoiets overkomen kan, geeft dezelfde ervaring. Het brein gelooft je ook wanneer je er alleen maar aan denkt. Ons brein adresseert ook de gedachtes eraan als een echte ervaring en brengt je als vanzelf in een angstige faalmodus. Het angstzweet kan je letterlijk uitbreken of je slaapt er bijvoorbeeld niet van.

Maar hoe haal je nu die faalangstmodus uit je hoofd? Door te leren en te trainen je aandacht te sturen. Zoals dat wordt getraind in een mindful training. De golfers uit het onderzoek van Sian Beilock bleken gek genoeg beter te presteren wanneer ze de opdracht kregen een liedje te zingen of naar muziek te luisteren. Ze sloegen dan opeens vaker raak op de putting green in het onderzoekslaboratorium. Eh nee, dat kwam niet door de kalmerende werking van muziek, maar door wat sportpsychologen een externe focus noemen.

Iemand die geleerd heeft de aandacht te sturen, kan er voor zorgen dat de prefrontale cortex minder actief wordt. Precies door de aandacht te sturen naar iets wat buiten jezelf ligt. Voor topsporters kan dat betekenen dat ze leren hun aandacht te sturen naar dat wat ze willen bereiken, bijvoorbeeld die mooie overwinning. Door die te visualiseren en daar de aandacht op te richten, daar levende beelden bij te maken (tot in het detail), verbeteren ze hun resultaten. Terwijl de neiging gevoeld wordt om je te richten op de handelingen zelf (hoe moet ik ook alweer op het doel schieten, mijn hand naar buiten keren, of de binnenbocht nemen op dit ijs) train je je erin die neiging niet te volgen. Die handelingen zitten immers allang in het onderbewuste en worden tot in de puntjes beheerst. Op het moment suprême moet je in staat zijn je aandacht te sturen. Te sturen naar de visualisatie van het winnen, het succes, het excelleren bijvoorbeeld. En wie zich met moed en discipline heeft getraind in het sturen van de aandacht, kan dat ook onder druk en maakt de weg vrij voor excelleren en winnen.

Bewegingswetenschappers en sportpsychologen verzamelden veel wetenschappelijke informatie die ook zeer bruikbaar blijkt voor de werkvloer en bij prestaties daarbuiten waarbij je wilt presteren maar te maken hebt met (extreem hoge) druk. Het kunnen sturen van je aandacht en het kunnen visualiseren komen naar voren als belangrijke keys. Zen op de werkvloer is dan helemaal niet zo’n gek idee. Niet om in een kalme stemming te komen maar juist precies andersom; te kunnen presteren onder druk. Leveren, ook als er spanning op staat.

Organiseer een Présence of Mindful training op je werk, of volg die bij je in de buurt. De klassieke mindful- of présence trainingen waarin je leert je aandacht te sturen duren 8 sessies en een dag. Je leert er soepel je aandacht te sturen en te schakelen tussen actie en reflectie. Je leert er om uit de greep van je stress en paniek en faalangst te raken en je met een heldere geest je werk effectiever aan te pakken. Zo word jij je werk de baas en niet andersom!In je werk ervaren anderen je als Aandachtig Aanwezig, wakker en AAN!

In de coachtrajecten en de masterclasses van Bureau L’Esprit vormen zowel het trainen in het sturen van je aandacht als het kunnen visualiseren belangrijke sleutels om je verder te ontwikkelen. Een coachtraject kan je helpen voorbij lastige situaties te komen en voorbij de patronen die je tegenhouden om te presteren, hoezeer je ook je best doet. Als coach heb ik in de afgelopen decennia honderden mensen begeleid in talloze situaties. Wil jij weten of coaching jou zou kunnen helpen beter te presteren en zelfs te excelleren, maak dan een vrijblijvende afspraak. Een mailtje sturen naar lesprit@gekekiers.nl is voldoende om een afspraak te kunnen maken. En een intake is gratis en vrijblijvend. Een mooie manier voor jou wellicht om eens kennis te maken.